KUWA MAKINI UNAYEMSHIRIKISHA SIRI ZAKO...

Nenda kwenye mitandao ya kijamii uone jinsi wanaume waliokomaa wenye ndevu na wanawake wakubwa wenye mawigi ya bei wanavyojidhalilisha. Unapoona jinsi watu wanavyoshiriki mambo ya faragha kwenye maeneo ya umma, utaelewa kwa nini mambo fulani yanakusudiwa kuwa siri. Kutoka kona moja hadi nyingine, kwa nia ya kumrudia aliyewaudhi, watu wanashuka sana, na hawajali jinsi chochote watakachofichua kitawaathiri katika siku zijazo, wanachojali ni kumpiga yule wanayehisi kukanyagwa kwenye vidole vyao. Kuanzia mazungumzo yaliyovuja, video kuvuja, hadi mazungumzo ya faragha, nilichojifunza ni kwamba sio kila mtu anayetabasamu na wewe ana uwezo wa kutunza siri zako. Mitandao ya kijamii imetufundisha somo hili kwa njia ya kikatili zaidi. Tumeona marafiki waliopendana mara moja, mahusiano ya mara moja-tamu, ushirikiano wa mara moja-imara ukiporomoka katika ushindani mkali, na siri zilizomwagika kama maji machafu mitaani. Tumeona maungamo ya kibinafsi yakigeuzwa kuwa fedheha hadharani, na uaminifu mkubwa ukivunjwa na chapisho moja, maoni moja, kufichuliwa mara moja. Watu wengine wana kuhara kwa mdomo. Hawajui jinsi ya kushikilia kile walichoambiwa kwa ujasiri. Hawaoni siri kuwa takatifu; wanaziona kama silaha, kimya kwa sasa, lakini tayari kuachiliwa wakati mawimbi yanabadilika. Na mawimbi hubadilika kila wakati.

Hakuna kitu kibaya kwa kuwaamini watu, lakini kuna kitu hatari kwa kuamini kwa urahisi sana. Maisha yametufundisha kuwa sio kila anayekusikiliza anakusikiliza kwa mapenzi, wengine wanakusanya data. Wengine wanangojea, kwa subira, kwa wakati sahihi wa kutumia maneno yako dhidi yako. Rafiki leo anaweza kuwa mgeni kesho. Mpenzi leo anaweza kuwa adui wiki ijayo. Huyo mwenzako, huyo jamaa, huyo mtu unayemtajia wakati wote ni mtamu, wanaweza kuficha siri yako wakati mambo yanaharibika? Wengi hawawezi. Wengi hawataweza. Kwa hivyo, weka siri zako, siri. Ikiwa huwezi kuiweka mwenyewe, kwa nini unapaswa kutarajia mtu mwingine? Ikiwa kina kina sana kwako kubeba peke yako, kuwa mwangalifu unaiweka mikononi mwa nani. Baadhi ya watu ni wadogo. Hawaachi tu na kuondoka; lazima wachafue weupe wako kabla hawajaondoka. Ni lazima wakuvute kwenye matope, lazima wafichue kile kilichokusudiwa kuwa kitakatifu, lazima watumie wanachokijua kukuletea aibu. Na ndio maana lazima uwe na hekima. Zingatia kile unachoshiriki wakati jua linawaka katika urafiki wako. Kuwa mwangalifu kile unachosema wakati kila kitu ni cha kimapenzi na cha kupendeza. Kwa sababu upendo ni mtamu, lakini watu wengine wanapoanguka kutoka kwa upendo, hugeuka kuwa mbwa mwitu.

Wapende watu, lakini usiwe mjinga. Sio kila anayekusikia atakulinda. Na misimu inapobadilika, uhusiano unapovunjika, urafiki unapoisha, utatamani ungejiwekea mambo fulani. Uwe mwenye busara. Uwe na hekima. Zuia nyeupe yako isichafuke.

Rais wa Urusi , Vladimir Putin amewaalika Rais China , Xi Jinping na Rais wa Marekani , Donald Trump kuhudhuria sherehe maarufu za Ushindi wa Urusi katika vita kuu ya pili ya Dunia (Russia’s Victory Parade) zitakazofanyika tarehe 9 Mwezi May Jijini Moscow Nchini Urusi. Mwaliko huu unatokana na ombi la Rais Donald Trump la tarehe 11 Feb 2025 alipoomba kuzuru Moscow kwa lengo la kumaliza mgogoro wa Ukraine, Kikao kilichotokana na ombi hili kilifanywa kwa njia ya simu ambapo pamoja na mambo mengine, Trump alimhakikishia Putin kwamba Marekani itaacha ufadhili wa kijeshi kwa Ukraine na pia Ukraine itaachia sehemu ya ardhi yake iliyotwaliwa kama dhamana ya usalama wake dhidi ya Moscow.

Wizara ya Mashauri ya Kigeni ya Washington katika taarifa yake ilikazia na kusisitiza kile alichokizungumza Trump na Moscow na kwamba Marekani inakusudia kumaliza tofauti zao kidunia. Utawala wa Trump umekuwa na juhudi kubwa kumaliza mizozo mikubwa duniani ambayo Ikulu hiyo ilikuwa ikifadhili na kuanzisha uchokozi kwa muda mrefu, Ukiachiliambali mgogoro wa Ukraine, pia Washington inashughulika kumaliza mgogoro wa Mashariki ya Kati huko Gaza ambapo mamia ya watu wameuawa kwa ufadhili wa Marekani hiyohiyo.

Rais wa Marekani , Donald Trump ameonya kuwa kama kundi la Hamas (Gaza) hawatawaachilia mateka wote wa Nchi ya Israel kufikia Jumamosi ya Wiki hii basi Dunia itashuhudia mashambulizi halisi katika eneo hilo. Onyo la Trump linakuja siku moja baada ya Kundi la Wapiganaji wa Hamas kuvunja makubaliano ya usitishwaji vita na Israel kwa kugoma kuendelea na zoezi la kuwaachia huru mateka wa Israel mpaka watakapotoa taarifa nyingine.

Uamuzi huo wa Hamas umekuja siku chache baada ya Viongozi wake Wakuu kufanya ziara Nchini Iran na kukutana na Kiongozi Mkuu wa Iran, Ayatollah Ali Khemenei ambaye aliwapongeza kwa kuendelea kusimama imara dhidi ya Israel. Trump wiki iliyopita alionya kuwa Gaza haitofaa kuwa eneo la kuishi chini ya Uongozi wa Hamas na kupendekeza kwamba Marekani ingependa kulichukua eneo hilo na kulisimamia huku Wakazi wa eneo hilo wakihamishiwa Nchi za Misri na Jordan .

Rais huyo wa Marekani alisema Marekani ipo tayari kulinunua eneo hilo na kulimiliki na kuahidi kwamba Marekani italijenga na kulifanya kuwa eneo zuri la mfano Mashariki ya Kati. Kiufupi kundi la Hamas wanacheza na moto kwa sasa, Waziri wa ulinzi wa Israel, Israel Katz ameviagiza Vikosi vya Israel kukaa tayari kwa mashambulizi mapya iwapo Kundi hilo la Hamas likigoma kutii maelekezo ya kuachia mateka.

Marekani ndio imekuwa Nchi inayoipa misaada mikubwa ya kibinadamu na kiuchumi Gaza pamoja na kuizuia Israel kutokuifutilia mbali Gaza kwa miaka mingi sasa ambapo Hamas imekua ikifanya uchokozi. Ikumbukwe Trump ni kati ya Viongozi wa Marekani ambaye ana msimamo mkali mno dhidi ya kundi la Hamas na tokea kuanza kwa mapigano Oktoba 7 mwaka 2023 Trump alisema Israel inachopaswa kufanya ni kulifutilia mbali kundi hilo.

Rwanda inalichukulia jeshi la Burundi kama tishio jingine la usalama katika eneo la mashariki mwa Jamhuri ya demokrasi ya Congo (DRC).

Nchi inayopakana na Rwanda na DRC imekuwa na maelfu ya wanajeshi huko kwa miaka mingi.

Walikwenda kuwafuatilia waasi wa Burundi lakini sasa wanasaidia jeshi la Kinshasa katika vita dhidi ya M23.

Uhusiano kati ya Rwanda na Burundi ni mbaya.

Nchi hizi mbili zina muundo wa kikabila unaofanana lakini kinyume na Rwanda, Hutu ndiyo wanaoshikilia madaraka nchini Burundi.

Nchi zote mbili zimekashifiana kwa kudai kujaribu kuangusha serikali zao.

Rais wa Burundi, Evariste Ndayishimiye, ametoa onyo kali kwenye mitandao ya kijamii.

"Ikizidi, Rwanda itaendelea na mashambulizi," aliandika, "Najua vita vitafika Burundi… Siku moja atataka kuingia Burundi - hatutakubaliana na hilo. Vita vitapanuka."

Tishio hili litakuwa kubwa zaidi ikiwa M23 itaendelea na mashambulizi kutoka Goma kuelekea mkoa wa Kivu kusini karibu na mpaka wa Burundi, ambapo vikosi vyake viko.

"Kile kinachotafutwa na Burundi hapa ni kuokoa utawala wake," alisema Bw. Stearns.

"Burundi inahofia kuwa kama vikosi vya Rwanda vitaimarisha ushawishi wao katika eneo la Kivu kusini, inaweza kuteteresha serikali ya Bujumbura. Kile kilicho hatarini hapa ni kuzima uasi huu kabla haujaingilia karibu zaidi."

Wengine wanahofia kurudi kwa vita mbili zilizoshambulia eneo hilo mwishoni mwa miaka ya 1990, ambazo zilihusisha nchi tisa na kusababisha vifo vya mamilioni ya watu.

Mara hii, mapigano ya moja kwa moja kati ya majeshi mawili yanaweza kupelekea mgogoro wa DRC kuvuka nje ya mipaka yake.
(BBC Swahili)

#PART5

Baada ya M23 kukamata Goma walidai hawana mpango wa kuchukua miji mingine. Jeshi la Congo (FARDC) likarelax. Kumbe ilikua mbinu ya kivita. Ghafla M23 wakavamia na kuuteka mji wa Rutshuru wenye utajiri wa dhahabu, tin na Tungsten na mji wa Masisi wenye utajiri mkubwa wa dhahabu na cassiterite.

Mpango wa M23 ni kufika Kinshasa na kuuangusha utawala wa Rais Felix Tshisekedi. Madai ya M23 ni yaleyale ya siku zote, ambayo ni kulinda maslahi ya Watutsi waishio mashariki mwa nchi hiyo, kupambana na wanamgambo wa Kihutu wa FDLR (Interahamwe), na kutaka Banyamulenge watambuliwe kama raia halali wa Congo.

Mzozo wa mashariki mwa Congo umegharimu maisha ya mamilioni ya watu toka ulipoanza. Umoja wa Mataifa (UN) na Umoja wa Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) umepeleka askari wa kulinda amani. Ikumbukwe askari hao hawapigani upande wa serikali wala wa waasi. Kuna watu wanadhani askari wetu wa JWTZ walioko Congo wanapigana upande wa jeshi la serikali (FARDC). Hapana. Hawapigani upande wowote. Wanalinda amani. Lakini ikitokea kuna upande unahatarisha amani utapewa haki yake ya kikatiba.

Kwa mfano, mwaka 2012 Umoja wa mataifa uliunda jeshi la kulinda amani Congo (MONUSCO). Ndani yake kulikua na brigedi maalumu ya kunyang'anya silaha makundi ya wapiganaji - Force Intervention Bregade (FIB). Brigedi hiyo iliundwa na askari kutoka Tanzania, Malawi, Afrika Kusini na Uruguay.

April 2012, M23 wakashambulia kambi ya FIB iliyokua mji wa Rutshuru na kuua askari watatu. Baada ya shambulio hilo, aliyekua Mkuu FIB, Jenerali James Mwakibolwa alipanga vikosi vyake kujibu mapigo. M23 walichakazwa vibaya ambapo zaidi ya askari 600 wa M23 waliuawa na wengi kujeruhiwa. Walipigwa bila huruma na kuachia miji yote waliyokua wameishikilia ikiwemo Rubaya, Kitchanga na Rutshuru. Askari 16 wa FIB nao walipoteza maisha.

March 2013, M23 walisalimu amri na Kiongozi wao Bosco Ntaganda akakimbilia Rwanda kujisalimisha kwenye ubalozi wa Marekani. Alipelekwa ICC akahukumiwa miaka 30 na sasa anatumikia adhabu yake gereza la Leuze-en-Hainaut lililopo Ubelgiji. Moja ya makosa ambayo Ntaganda anayajutia hadi leo ni kuingia kwenye 18 za FIB iliyokua inaongozwa na Jenerali James Aloizi Mwakibolwa.

Kumekua na jitihada mbalimbali za kumaliza mgogoro wa DRC kwa njia za kidiplomasia ikiwemo mkutano wa viongozi wakuu wa SADC na EAC uliofanyika leo jijini Dar.

#MyaTake:
1. Congo imeponzwa na ukarimu wake. Wakati wa vita vya Rwanda, Congo ilipokea Watutsi wengi na kuwapa hifadhi, akiwemo Kagame. Baada ya utawala wa Habyarimana kuangushwa Wahutu nao wakakimbilia Congo na kupewa hifadhi. Sasa hicho kimekua kigezo cha Rwanda kuingiza majeshi Congo kila mara kwa madai ya kuwatafuta Wahutu wa FDLR. Kwa lugha rahisi vita ya ndugu wawili (Wahutu na Watutsi) iliyopaswa kupiganwa Rwanda sasa inapiganwa Congo.

2. Congo inateswa na mipaka ya kikoloni. Laiti wakati wa kuchora mipaka jamii yote ya Watutsi ingewekwa Rwanda, leo kusingekuwa na Banyamulenge Congo, kwahiyo Watutsi wasingepata sababu ya kuishi Congo na kujifanya raia. Ni sawa na kukuta Wamasai 1,000 pale Longido, halafu uambiwe kati yao wapo wa Kenya. Utawajuaje? Utawatofautishaje?

3. Congo inateswa na rasilimali zake. Kama eneo la Kivu lisingekuwa na utajiri, mgogoro usingekuwa mkubwa kama ulivyo. Rejea #Part1 kujua utajiri uliopo Kivu. Kumbuka bila Kivu dunia haina laptop wala smartphones kwa sababu 80% ya coltan yote duniani inatoka Kivu.

4. Rwanda na Uganda ni Keyplayers kwenye mgogoro wa Congo. Kwa miaka mingi majeshi yao yameigeuza Congo shamba la bibi. Waondoe majeshi yao Congo.

5. Viongozi wengi wa M23 ni Wanyarwanda. Huu ni udhibitisho kuwa Rwanda ni kinara kwenye mgogoro huu.

6. Congo ni kubwa sana na hivyo inakosa jeshi imara la kutosha kulinda mipaka yake yote. Congo ni kubwa mara 90 ya Rwanda. Wapo wanaoshauri igawanywe kama njia ya kutatua mgogoro. Kama ambavyo Yugoslavia iligawanywa na kumaliza vita vya wenyewe kwa wenyewe.

7. Kiongozi wa sasa wa M23 Corneille Nangaa alikua Mwenyekiti wa tume ya uchaguzi 2019 na ndiye aliyemtangaza Tshisekedi kuwa Rais kwa ushindi wa 38%. Lakini alilaumiwa kupunguza kura za Martin Fayulu aliyepata 34%. Huenda kuna ahadi alipewa haikutimizwa ndio maana akaungana na Waasi.

Sababu hizo hapo juu zikifanyiwa kazi, mgogoro wa Congo unaweza kupungua kwa kiasi kikubwa. Mnaopenda kujifunza zaidi, naandika Kitabu. Get ready to have your copy. MWISHO.!

(Malisa GJ )

#PART12

Baada ya M23 kukamata Goma walidai hawana mpango wa kuchukua miji mingine. Jeshi la Congo (FARDC) likarelax. Kumbe ilikua mbinu ya kivita. Ghafla M23 wakavamia na kuuteka mji wa Rutshuru wenye utajiri wa dhahabu, tin na Tungsten na mji wa Masisi wenye utajiri mkubwa wa dhahabu na cassiterite.

Mpango wa M23 ni kufika Kinshasa na kuuangusha utawala wa Rais Felix Tshisekedi. Madai ya M23 ni yaleyale ya siku zote, ambayo ni kulinda maslahi ya Watutsi waishio mashariki mwa nchi hiyo, kupambana na wanamgambo wa Kihutu wa FDLR (Interahamwe), na kutaka Banyamulenge watambuliwe kama raia halali wa Congo.

Mzozo wa mashariki mwa Congo umegharimu maisha ya mamilioni ya watu toka ulipoanza. Umoja wa Mataifa (UN) na Umoja wa Maendeleo Kusini mwa Afrika (SADC) umepeleka askari wa kulinda amani. Ikumbukwe askari hao hawapigani upande wa serikali wala wa waasi. Kuna watu wanadhani askari wetu wa JWTZ walioko Congo wanapigana upande wa jeshi la serikali (FARDC). Hapana. Hawapigani upande wowote. Wanalinda amani. Lakini ikitokea kuna upande unahatarisha amani utapewa haki yake ya kikatiba.

Kwa mfano, mwaka 2012 Umoja wa mataifa uliunda jeshi la kulinda amani Congo (MONUSCO). Ndani yake kulikua na brigedi maalumu ya kunyang'anya silaha makundi ya wapiganaji - Force Intervention Bregade (FIB). Brigedi hiyo iliundwa na askari kutoka Tanzania, Malawi, Afrika Kusini na Uruguay.

April 2012, M23 wakashambulia kambi ya FIB iliyokua mji wa Rutshuru na kuua askari watatu. Baada ya shambulio hilo, aliyekua Mkuu FIB, Jenerali James Mwakibolwa alipanga vikosi vyake kujibu mapigo. M23 walichakazwa vibaya ambapo zaidi ya askari 600 wa M23 waliuawa na wengi kujeruhiwa. Walipigwa bila huruma na kuachia miji yote waliyokua wameishikilia ikiwemo Rubaya, Kitchanga na Rutshuru. Askari 16 wa FIB nao walipoteza maisha.

March 2013, M23 walisalimu amri na Kiongozi wao Bosco Ntaganda akakimbilia Rwanda kujisalimisha kwenye ubalozi wa Marekani. Alipelekwa ICC akahukumiwa miaka 30 na sasa anatumikia adhabu yake gereza la Leuze-en-Hainaut lililopo Ubelgiji. Moja ya makosa ambayo Ntaganda anayajutia hadi leo ni kuingia kwenye 18 za FIB iliyokua inaongozwa na Jenerali James Aloizi Mwakibolwa.!
(Malisa GJ)

#PART4

Wanasema kwamba ukiingizwa kwenye chumba cha mateso, unaweza kuanza kuongea kabla hata hawajauliza maswali.

Ule ukali wa "Sitawataja washikaji wangu" unayeyuka ndani ya saa moja.

Gereza hili linawafanya hata magaidi waliokuwa na imani kali kuwa wepesi kama karatasi.

Ndiyo maana wanasema,

"Magaidi wengi wanaoingizwa humo, hawachukui muda kutaja mnyororo mzima wa washikaji zao."

Kwa kifupi, Guantanamo ni gereza ambalo lina mlango wa kuingilia, lakini hauna mlango wa kutokea.

Ni jela ambayo ukishaingia, unaishi kwa maombi hata kama wewe si mtu wa dini.

Putin sasa anazunguka huku na kule akitafuta suluhu ya amani, lakini Ukraine naye amegoma kusalimu amri.

Katika ramani ya dunia, mababe wawili wamebaki, Marekani na China.

Marekani bado inatawala masoko ya dunia, ina silaha za kisasa, na inafanya kila kitu kuhakikisha inabaki juu.

China inakuja kwa kasi, ikitumia siasa za uchumi badala ya vita. Wanajua kuwa kushinda vita vya sasa, sio kwa mabomu tu bali kwa pesa na teknolojia.

Urusi? Imebanwa. Vita na Ukraine imeichosha. Mipango ya kupanua mipaka imekufa. Na sasa dunia inajiuliza Putin anaweza kushindwa?

Hii dunia ina kanuni moja kubwa, Usimwamini mtu. Na hata kama ukimwamini mtu, basi huyo mtu awe wewe mwenyewe.

Ukraine alifanya kosa ambalo sasa linamgharimu. Aliamini ahadi za mataifa makubwa bila kuhakikisha ana kinga yake mwenyewe. Akasahau kuwa siasa za dunia haziongozwi na ahadi, bali na nguvu.

Hili liwe somo kwa kila taifa linalotegemea misaada kutoka nje. Leo wanakupenda, kesho wakishapata wanachotaka, wanakusahau.

Na dunia ilivyo sasa, muda wowote inaweza kulipuka. Mataifa yanapimana nguvu, migogoro inaongezeka, na tunakaribia kuona enzi mpya ya vita vya madaraka kati ya Marekani na China.

Ukraine, Anajifunza kwa uchungu kuwa historia haimsahau mjinga.

Ripoti mbalimbali zilionesha kuwa Nangaa alikuwa akilitumia kundi hilo kama silaha yake ya kisiasa na kijeshi.

Huku akipewa misaada ya kifedha na baadhi ya mataifa ya nje yenye maslahi katika siasa za Congo.

Sasa Congo iko njia panda. Corneille Nangaa, ambaye miaka michache iliyopita alihusika katika kuleta utawala wa sasa, sasa anatajwa kama mmoja wa watu wanaotaka kuipindua serikali.

Je, anataka kuwa Rais?
Au ana ajenda nyingine ya siri?

Wakati serikali ya Tshisekedi ikifanya kila juhudi kuhakikisha Nangaa na jeshi lake wanadhibitiwa, ukweli unabaki kuwa Congo imeingia katika mgogoro mpya

Jeshi la M23 likiwa linazidi kuimarika, na Nangaa akiwa nyuma ya harakati hizo, taifa linakabiliwa na changamoto kubwa ya usalama na utulivu wa kisiasa.

Ikiwa hatua hazitachukuliwa haraka, huenda Congo ikajikuta kwenye mgogoro mkubwa zaidi wa kisiasa na kijeshi na jina la Corneille Nangaa litakuwa miongoni mwa majina yatakayotajwa kwa historia ndefu katika taifa hilo.

Uamuzi huo ulizua sintofahamu kubwa, kwani upinzani ulidai kuwa matokeo hayo yalikuwa na mizengwe.

Wapo waliodai kuwa Nangaa alihusika moja kwa moja kuhakikisha Tshisekedi anashinda ili kumaliza utawala wa muda mrefu wa Joseph Kabila.

Lakini wakati watu walidhani kuwa jukumu lake katika siasa za Congo limeishia hapo, mambo yalibadilika ghafla.

Badala ya kustaafu kwenye siasa, Corneille Nangaa aliibuka na Action for Change (AFC), chama kipya cha kisiasa ambacho kilionekana kuja na ajenda tofauti.

Alianza kujenga ushawishi mkubwa ndani na nje ya Congo, huku akijitokeza kama mpinzani wa utawala wa Tshisekedi aliyechangia kumuweka madarakani.

Lakini hatua iliyotikisa Congo ni pale ilipogundulika kuwa Nangaa sasa alikuwa na uhusiano wa karibu na kundi la waasi la M23, ambalo linajulikana kwa mapigano yake dhidi ya serikali ya Congo.

Kwa muda mrefu, kundi la M23 limekuwa likipambana na serikali, likidai haki kwa jamii ya Watutsi wa Congo.

Lakini sasa, kulikuwa na mabadiliko makubwa M23, haikuwa tu kundi la waasi, bali lilionekana kama jeshi binafsi la Corneille Nangaa.

Akiwa na uelewa mkubwa wa masuala ya kifedha na uchumi wa dunia, alijiunga na Umoja wa Mataifa kupitia Shirika la Maendeleo (UNDP), ambako alifanya kazi kwa miaka kadhaa.

Kupitia UNDP, alihusika katika miradi mbalimbali ya maendeleo ya kijamii na kiuchumi nchini Congo, jambo lililompatia uzoefu mkubwa wa utawala.

Ndiye aliyekuwa kiungo kati ya mashirika ya kimataifa na serikali ya Congo, akisimamia miradi ya maendeleo katika nchi iliyojaa changamoto za kisiasa na kiusalama.

Uwezo wake wa kusimamia taasisi na kuelewa siasa za ndani ulimfanya kuwa mtu mwenye ushawishi mkubwa serikalini, jambo lililomfungulia milango ya nafasi kubwa zaidi.

Mwaka 2015, Corneille Nangaa aliteuliwa kuwa Rais wa Tume Huru ya Taifa ya Uchaguzi (CENI), moja ya nafasi zenye ushawishi mkubwa nchini Congo.
Hili lilimpa mamlaka ya kusimamia uchaguzi mkuu wa 2018, uchaguzi uliokuwa na ushindani mkubwa kati ya wapinzani wa Joseph Kabila na viongozi wa upinzani.

Katika uchaguzi huo, Corneille Nangaa alisimamia na hatimaye kutangaza ushindi wa Félix Tshisekedi kuwa Rais wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Congo.

Jumuiya ya kimataifa inafuatilia kwa karibu hali inayoendelea katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC), huku mashirika ya haki za binadamu yakilaani uhalifu wa kivita unaofanywa na pande zote dhidi ya raia.

Ripoti za Umoja wa Mataifa zinaonyesha kuwa maelfu ya watu wamelazimika kuyakimbia makazi yao kutokana na mapigano yanayoendelea, huku ukatili dhidi ya wanawake na watoto ukiongezeka kwa kiwango cha kutisha.

Mahakama ya Kimataifa ya Uhalifu (ICC) imetangaza kuwa inafuatilia kwa karibu mzozo huu na imeonya kuwa yeyote anayehusika na uhalifu wa kivita, dhidi ya binadamu, au mauaji ya halaiki hatosazwa na mkono wa sheria.

Mgogoro wa DRC ni wa muda mrefu na wenye mizizi mirefu. Tangu miaka ya 1990, taifa hili limepitia machafuko ya mara kwa mara, yakichochewa na rasilimali za madini,ukosefu wa utawala thabiti, na uhusiano tata wa kisiasa kati ya mataifa jirani, hususan Rwanda na Uganda.

M23, kundi la waasi linalotajwa kupokea msaada kutoka nje, limeendelea kushikilia maeneo muhimu, hususan Goma, na hata kutishia kuuteka mji wa Kinshasa.

Katika mazingira haya, kama ungekuwa Rais wa DRC, Félix Tshisekedi, ungefanya nini?

Kwa mtazamo wangu, suluhisho pekee ni mazungumzo na diplomasia.

Historia imeonyesha kuwa vita dhidi ya makundi ya waasi kama M23 si rahisi kushinda kwa nguvu za kijeshi pekee.

Licha ya msaada wa kijeshi kutoka kwa MONUSCO (Ujumbe wa Umoja wa Mataifa nchini DRC) na majeshi ya kikanda kama vile EACRF (East African Community Regional Force), kundi hili limeendelea kuwa tishio kubwa kwa utawala wa Tshisekedi.

Ikiwa Rais Tshisekedi ataendelea kulazimisha suluhisho la kijeshi bila mpango wa mazungumzo, hatari ipo kwamba mapigano yatapanuka zaidi, na hata kutishia utulivu wa taifa kwa ujumla.

Hatua muhimu kwa sasa ni kuitisha mazungumzo ya dhati na kutafuta njia ya kidiplomasia ya kumaliza mgogoro huu kabla hali haijazidi kuwa mbaya.

#PART4

Wakati hayo yakiendelea Congo, kule Rwanda, kikundi cha waasi cha RPF chini ya Paul Kagame kilifanikiwa kuyashinda majeshi ya serikali na kuchukua dola baada ya yale mauaji ya kimbari. Askari wa jeshi la Rwanda, ambao wengi walikuwa Wahutu (Itarahamwe), walikimbilia Congo. Walipofika kule, wakaanzisha kikundi cha waasi cha kupigana na serikali ya Rwanda kilichoitwa FDLR. Kikundi hicho kikaungwa mkono na serikali ya Mobutu. Hivyo Mobutu akawa anawapa silaha wapigane na serikali ya Kagame ili kurudisha utawala wa Wahutu madarakani.

Wakati Mobutu akisaidia waasi kuangusha serikali ya Rwanda, kulikia na vikundi vya waasi zaidi ya 40 vinapigana na jeshi lake. Moja kati ya vikundi hivyo ni Alliance of Democratic Forces for the Liberation (AFDL) kilichokuwa kinaongozwa na Mzee Laurent Kabila, ambaye ni Mluba wa Katanga, kusini mashariki mwa Congo karibu na Ziwa Tanganyika.

Baada ya miaka karibu 30 ya kupigana msituni, hatimaye nguvu zikapungua. Akawa haendi tena mstari wa mbele. Mara kwa mara alikuja kupumzika nyumbani kwake Msasani jijini DSM, akimuachia Kanali Reuben Um-Nyobe kuongoza kikosi msituni.

Mobutu alipoamua kuwasaidia askari wa FDLR (Intarahamwe) kupigana na serikali ya Rwanda, Kagame nae akaamua kumuunga mkono Laurent Kabila na kikundi chake cha AFDL ili wamng'oe Mobutu. Yaani, serikali ya Rwanda ikaunga mkono waasi wa Congo kwa sababu serikali ya Congo inaunga mkono waasi wa Rwanda. ‘Scratch my back, and I will scratch yours’.

Wakati huo, inadaiwa serikali ya Rwanda ilikuwa imepata silaha nyingi kutoka Ufaransa na UK, kwa hiyo Kagame alijipima akaona ana nguvu za kupigana na Mobutu. Wakati huo Kagame alikuwa Makamu wa Rais chini ya Pasteur Bizimungu, lakini yeye ndiye aliyeongoza kila kitu. Sababu za kumuunga mkono Kabila;
1. Ethnicity (Waluba na Watutsi wanaelewana)
2. Mobutu kuunga mkono FDLR (Intarahamwe)
3. Uwepo wa rasilimali nyingi sana eneo la Kivu, hasa madini.
(Malisa GJ)

"Mapema leo katika kazi jijini Dodoma ambapo nchi yetu imeandika historia kwa kuzindua Sera ya Elimu na Mafunzo ya Mwaka 2014 Toleo la 2023, pamoja na mitaala iliyoboreshwa katika ngazi ya Elimu ya Awali, Elimu ya Msingi, Elimu ya Sekondari na Elimu ya Ualimu.

Uamuzi huu wa kihistoria wa kuboresha sera na muundo wa elimu yetu unakusudia kulipa Taifa letu vijana wenye elimu bora zaidi, wanaojiamini zaidi, na wenye nyenzo stahiki kushindana kikanda na kimataifa. Kazi ya msingi ya ujenzi wa miundombinu inayobeba utekelezaji wa sera na mabadiliko haya inaendelea, ambapo katika kipindi cha mwaka 2021 hadi 2024 tumejenga shule mpya za msingi 1,649, shule mpya za sekondari 1,042, vyuo 64 vya ufundi stadi (VETA) katika wilaya 64 ambazo awali hazikuwa navyo.

Nimeelekeza Wizara ya Elimu, Sayansi na Teknolojia, Wizara ya Fedha, Wizara ya Nchi Ofisi ya Rais Tawala za Mikoa na Serikali za Mitaa (TAMISEMI) na Wizara ya Mipango na Uwekezaji kusimamia kikamilifu utekelezaji wa mabadiliko haya ili yaweze kuleta manufaa tunayokusudia. Utekelezaji huu uende sambamba na kupitia upya maslahi ya kada ya ualimu nchini ili kuipa hadhi inayostahili kama mama wa taaluma zote duniani." Dk Samia Suluhu Hassan, rais wa jamhuri ya muungano wa Tanzania

#PART2

Baada ya mipaka ya Wakoloni walioangukia Rwanda na Burundi waliendelea kujiita Watutsi, lakini walioangukia Congo hawakujiita Watutsi, kwa sababu ya kukwepa ubaguzi. Ili wasitengwe wakajitambulisha kwa eneo wanalotoka, safu za Milima ya Mulenge. Kwahiyo wakajiita Banyamulenge, yani watu kutoka Mulenge. Lakini ukweli ni Watutsi, wametengwa na wenzao kwa mipaka ya wakoloni.

Ni sawa na wamassai wa Tanzania na wale wa Kenya. Ni jamii moja ila wametengwa na mipaka ya Wakoloni. Huku Tanzania Wamasai ni wengi kuliko Kenya, lakini serikali ya Kenya haiwezi kuwafukuza wa Kenya waje Tanzania. Itakua dhambi ya ubaguzi. Mipaka ilipowekwa waliojikuta Kenya wakawa raia wa Kenya hivyo, hali kadhalika waliojikuta Tanzania.

Watutsi wa Congo pamoja na kujiita Banyamulenge, bado wakikumbana na ubaguzi. Hawakupata ushirikiano kutoka kwa jamii nyingine za Kivu. Kwahiyo wakajikuta wameongeza "bond" na Watutsi wa Rwanda. Kukawa na mwingiliano mkubwa kati ya Watutsi wa Rwanda na wale wa Congo (Banyamulenge).

Mwaka 1959, mfalme wa mwisho wa Rwanda, Mutara III, aliuawa kwa sumu. Baada ya kifo chake, Rwanda iliingia katika machafuko ambapo Wahutu waliokuwa zaidi ya 80% waliwashambulia Watutsi, wakiwatuhumu kupendelewa na Wakoloni wa Kibelgiji. Maelfu ya Watutsi walikimbilia Kivu kwa ajili ya usalama wao. Walipofika huko, waliungana na wenzao (Banyamulenge), idadi ikaongezeka.

Mwaka 1962, Rwanda ilipata uhuru, na Gregoire Kayibanda akawa Rais. Kwa mara ya kwanza, Wahutu walishika madaraka baada ya utawala wa kifalme wa Watutsi kwa miaka mingi. Kayibanda alikakandamiza Watutsi na kupendelea Wahutu wenzake. Watutsi wengi walikimbilia uhamishoni, hasa maeneo ya Kivu. Wakaenda kuungana na wenzao (Banyamulenge).

Mwaka 1973, Kayibanda alipinduliwa na Mkuu wa Majeshi, Jenerali Juvénal Habyarimana, ambaye alijiapiza kuwatokomeza Watutsi. Kwa miaka 21 ya utawala wake, Watutsi waliteswa vikali. Waliondolewa kwenye nafasi za kijeshi, mashirika ya umma, na siasa. Wengi walifungwa gerezani au kuuawa. Hali hii iliwafanya Watutsi wengi zaidi kukimbia Rwanda na kuelekea maeneo mbalimbali ikiwemo Kivu. Walioenda Kivu wakaenda kuongeza idadi ya Banyamulenge.!
(Malisa GJ)

DRC SAGA - PART 1

(TAHADHARI: kama wwe ni mpenzi wa udaku au story fupifupi usisome. Hii ni kwa ajili ya watu wenye "solid mind" na wanaopenda kujifunza).
______
Mgogoro wa Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC) umebeba historia ndefu inayohitaji muda mrefu kuielezea, lakini nitajaribu kuifupisha kwa kuangazia mambo machache muhimu.

Mpelelezi wa Kiingereza, John Speke, katika kitabu chake Journal of the Discovery of the Source of the Nile (1863), aliandika kuwa asili ya Watutsi ni Pembe ya Afrika (Ethiopia, Somalia, Djibouti), na kwamba walihama katika karne ya 12 wakielekea eneo la Maziwa Makuu. Walifanya makazi yao katika maeneo ya kaskazini-magharibi mwa Ziwa Tanganyika, eneo ambalo kwa sasa ni Rwanda, Burundi, na Congo. Walipowasili, walikuta wenyeji ambao Wahutu na Watwa, ambao waliishi nao kwa amani. Wahutu na Watwa walikuwa wakulima, huku Watutsi wakiwa wafugaji.

Karne ya 18, wakoloni walipofika, waligawa maeneo ya kiutawala bila kuzingatia mipaka ya kijamii iliyokuwepo. Badala yake, walizingatia maslahi yao binafsi, jambo lililosababisha baadhi ya jamii kugawanyika katika mataifa mawili tofauti. Kwa mfano, jamii ya Wamasai iligawanywa kati ya Kenya na Tanganyika. Wahutu waligawanyika kati ya Rwanda na Burundi, huku Watutsi wakigawanyika Rwanda, Burundi na Congo maeneo ya Kivu kusini.

Watutsi pamoja na kuwa wachache kwa idadi lakini walijikuta wameathirika zaidi kwa kugawanyika maeneo mengi. Waligawanyika katika mataifa matatu tofauti ingawa walikuwa watu wa jamii moja, walioongea lugha moja, wenye mila na desturi zinazofanana.

Baada ya mipaka kuwekwa Watutsi waliojikuta katika eneo la Kivu (Congo) walitengwa na jamii nyingine za watu wa eneo hilo kama Wabembe, Wavira, na Wanyindu. Kwa kuwa sehemu kubwa ya Watutsi ilikua Rwanda, wale waliojikuta Congo walionekana kama wageni (externals) maana walikua 6% tu ya watu wa Kivu.

Walishauriwa kuhamia Rwanda, lakini hawakua wanyarwanda. Ni Wakongomani waliozaliwa hapo. Babu zao walifika hapo karne ya 12 kama nilivyoeleza juu. Kabla ya ukoloni Watutsi wote walikua jamii moja. Lakini baada ya mipaka ya wakoloni wakajikuta wamegawanywa katika nchi 3 tofauti. Sasa wafanjeje?
(Malisa GJ)

SOMA HII utajifunza kitu hapa kwa Achraf Hakimi : “Tangu talaka yangu, nimejifunza kujipenda zaidi na kujitunza. Imenifundisha mengi, imenifanya kuwa na nguvu zaidi, na leo, najua jinsi ya kusimamia uhusiano.”

“Mimi sijaoa, najisikia vizuri, nafurahia wakati wangu na familia yangu, watoto wangu na mimi mwenyewe. Ni ngumu kupata mtu anayefaa, lakini kwa nini ikiwa wanakuja. Unapopata pesa nyingi, unaweza kuamini watu wachache tu.

Nadhani ni mama pekee anayekupenda, haijalishi pesa. Siku zote nimejifunza jinsi ya kusimamia pesa zangu kwa shukrani kwa mama yangu. Mimi huuliza maoni yake kila wakati kabla ya kununua nyumba au gari, kwa sababu yeye ndiye aliyesimamia kila kitu.

Sherehe yangu ya pengwini ilikuwa kujitolea kwa Sergio Ramos, ambaye nilimuahidi hili ikiwa ningefunga. Wengine wanafikiri ilikuwa kuichezea Uhispania, lakini sivyo. Uhispania ni nyumba yangu ya pili, kama Morocco, na imenipa maisha bora. Achraf Hakimi aliguswa moyo sana na kumwaga machozi alipokuwa akizungumza kuhusu watoto wake.

Alisema: “Watoto wangu ni wa maana sana kwangu. Nitawaambia kwamba baba atawapenda, popote walipo, na atawalinda daima. Kumekuwa na nyakati ngumu ambazo sijawaona vile nilivyotaka, lakini najifunza kutoka kwao kila siku, hasa kuona upendo wanaonipa.” (Abtals)

HAIBA YA KOLERIKI na SHAUKU yake.

Ni watu wanaopenda Kuongoza wengine, huwa wamezaliwa na Damu ya Uongozi kiasi kwamba hawasubiri kuchaguliwa au kuteuliwa wenyewe huanza kuongoza tu, japo wananafasi kubwa yakuchaguliwa au kuteuliwa lkn tayari hujikuta katika Uongozi moja kwa moja tangu wakiwa watoto, kama ni watoto wako wewe angalia tu hapo ndani utaona kuna mmoja ndiye anayewaelekeza wenzie kila saa na wengine hujikuta wakimfuata na kumsikiliza tu hata kama ni mdogo. Kama ni shuleni hivyo hivyo utamkuta yuko mbele mbele kwenye kila jambo. Anakuwa anapenda sana mambo ya Uongozi na Utawala, na kama ni mke basi hupenda yeye ndio amuongoze mume wake na wote hapo nyumbani, atataka sauti yake tu ndiyo isikilizwe na pasiwe na mwingine yeyote atakayeongea zaidi yake na kutoa maamuzi yoyote ndani ya ya hiyo familia. Huwa mbele kwa kila jambo. Hujitanguliza hata kwa mambo ambayo yangepaswa kuamuliwa kwa pamoja. Kama ni kwenye kundi basi yeye hatasubiri kuchaguliwa bali atajitolea kuongoza hadi wanakikundi wanaamua tu kumpa uongozi.. ni mwanzilishi wa mambo mbali mbali yanayohitaji uongozi ambayo yuko tayari kujitolea.

MIHEMKO
ni watu watii na kufuata utaratibu, hujishuhulisha sana na kuhakikisha jambo lake linafanikiwa, hujitoa sana katika mambo ya kimaendeleo hujituma na kufurahia sana mafanikio ya juhudi na kazi yake. Hupenda sana kutambuliwa na kusifiwa. Huwa karibu na watu wanaomtambua na kumsifia.

SIFA KUU YA Koleriki
Wana uwezo mkubwa sana wakuongoza wakati wowote. Katika makundi yote manne ya Haiba ndiyo kundi pekee linaloongoza kwa uwezo mkubwa Kiuongozi. Wanauwezo mkubwa wakufanya maamuzi ya haraka na kwa usahihi, wana uwezo wakupanga plan A, B, C kama plan moja ikifeli, tayari wana plan B na C. Huwa hawakubali jambo lao likwame kwa namna yoyote ile. Hufanya mipango sahihi siku zote. Kama ni kwenye ndoa, kuliko akose furaha anayoitegemea kuipata ktk ndoa yake, siku zote ana Plan B na C. Hakubali kushindwa au kupoteza. Wanajali sana kazi kuliko mambo ya utaratibu. ana uwezo wakuamua jambo la kiofisi hata nje ya ofisi, sio lazima umkute ofisini. Sio wepesi wakukata tamaa hata kama atashindwa jambo. Atakazana tu.

UDHAIFU wao:
Hupenda kutawala wengine na si wao kutawaliwa. Hupenda ubosi kila wanapokwenda, hawajali maumivu wala hisia za wengine ktk kufanikisha mambo yao, ni madikteta, anachotaka yeye ndio sahihi hata kama kinaumiza wengine, si wavumilivu kwa wenzao punde tu wanapokuwa ktk kufanikisha yao, wanapenda kusifiwa lkn si wao wamsifie mtu mwingine hata kama anafanya vizuri, wana ngozi ngumu ya moyo hiyo huwafanya pia wawe watu katili wanapokuwa ktk kufanikisha jambo fulani, huwa wanasema nipishe nipite, usipopisha wanapita juu yako bila kujali maumivi watakayokusababishia.

MSONGO WA MAWAZO:
Mambo ya Koleriki yakienda mrama hushikwa na msongo wa mawazo mkali sana, hupatwa na stress pale watu wakikataa kufanya anavyotaka yeye, hupatwa na stress zaidi anapojitokeza mwenye nguvu zaidi kiuongozi zaidi yake. Hawapendi kushindwa wala kupitwa. Hupenda kuwa juu siku zote.

HOFU kuu ya koleriki ni kupoteza, kazi, cheo, kuugua, watu wasiokubaliana naye nk. Kuwa na mpambanaji zaidi yake, anahofu pia yakuoa/olewa na mtu tough zaidi yake.

ANAPENDA watu wanaomkubali, mnyenyekea, wanaomtii, wenye mtazamo kama wakwake, wanaoshirikiana naye, wanaomsifia, wasiompinga kwa chochote.

HUCHUKIA watu wavivu kwasababu yeye mwenyewe ni mchapakazi, hapendi wanaokataa madaraka yake, wanaojitegemea kimawazo, watu wasiomtii wala kumnyenyekea.

THAMANI YAKE KAZINI ni mtu anayeweza kufanikiwa kwa muda mfupi kuliko wa Haiba yoyote ingine, kwa sababu ni mchapakazi na hapendi uzembe na hulazimisha mambo yake yaende hata kama hayataki kwenda. Hujiona sahihi wakati wote, hufanya kazi kwa bidii sana. Wababe sana koleriki ndiyo maana wengi wamefanikiwa sana kimaisha.

Koleriki ni KIONGOZI anayejisikia kuwa Kiongozi kutoka ndani, anauwezo mkubwa sana katika kuongoza, ni aina ya Kiongozi mbabe asiyebembeleza, ni mtu anayejiamini na anaweza kuwaangamiza wote wasiopenda maendeleo yake. Ni mtu mwenye ufahamu mkubwa sana ktk mambo mbalimbali ya muhimu, hufanya kila jitihada ili awe Kiongozi. Huweza kusababisha mgogoro mkubwa kazini ili tu hoja yake ipite.

ATAWEZA KUFANYA VIZURI ZAIDI ENDAPO TU ataruhusu wengine kufanya maamuzi, akikasimu madaraka kwa wengine, atakuwa mvumilivu, pale atakapotambua kuwa si kila mtu anauwezo kama wakwake hivyo asiwaburuze watu bila kujua aina ya haiba yao.

KOLERIKI HUPENDELEA KUOA/OLEWA Haiba ya Flegmatiki, kwa sababu ya ukimya wake, huamini kuwa Flegmatiki atamtii na hatampinga mamlaka yake, na awe hajafanikiwa sana kimaisha.

JINSI YA KUKABILI MSONGO WA MAWAZO
hutumia mtindo wa kubana madaraka, hufanya kazi kwa bidii, hutumia mtindo wa kumwondoa au kumfukuza kazi mtu anayemwendea kinyume. Kama ni mke anaacha moja kwa moja, harudiani. Huwa hawezi kabisa kupambana na stress hivyo humzimisha na kumkanyaga kabisa anayejaribu kumletea stress. Hii ndiyo haiba pekee ngumu kuishi na mtu anayempa stress, hawawezi handle stress. Huyu akiachana harudi nyuma.

HUPENDA KUTAMBULIWA kwa utendaju wake wa haraka hiyo humuongezea ari yakuendelea kubuni mambo makubwa na kufanya vizuri zaidi, hupenda kutambuliwa madaraka yake, kwakujiamini kwake na kushika madaraka haraka haraka. Atambuliwe yuko bize hata kwakutokutulia kazini. Ni watu smart hata ktk mavazi, na wanataka watambuliwe pia ktk hilo.
Wanapenda kusoma na kujiendeleza, hawapendi kupitwa na fursa yoyote. Ni wabunifu na smart ktk mipango yote kazi, binafsi na kifamilia.

Natumai unaendelea kuelewa Haiba yako ili uweze kuelewa UWEZO na UDHAIFU wa ASILI ulionao wewe na wa watu wanaokuzun

Mhamisheni mapema atawaua

WATU WATAJARIBU KUKUANGAMIZA HATA UKIWA MKWELI; OMBA USHAHIDI...

Kuna mambo machache ya kuhuzunisha zaidi kuliko kushutumiwa kwa jambo ambalo hukufanya au kutoeleweka unaposimama kwa ajili ya ukweli. Maisha, katika magumu yake yote, yanaweza kututupa katika hali ambapo ni Mungu pekee anayejua ukweli. Ingawa Mungu ndiye Hakimu mkuu anayeona na kujua mambo yote, tunaishi katika ulimwengu unaotawaliwa na maoni ya wanadamu, ambamo ukweli una nguvu sawa na uthibitisho unaouunga mkono. Katika kila jambo unalofanya, omba tu usije ukajikuta katika hali ambazo ni Mungu pekee ndiye anayejua unasema ukweli. Ni mahali pa upweke, chungu na chungu kuwa. Vilio vya wasio na hatia mara nyingi huzamishwa na kelele za shutuma, na mzigo wa uthibitisho unakuwa mzito kuliko ukweli wenyewe. Bila uthibitisho, hata mtu mwadilifu zaidi anaweza kuonyeshwa kuwa mwenye hatia, na sauti ya uaminifu zaidi inaweza kutupiliwa mbali kama uwongo. Udhalimu husitawi pale ukweli unapokosa ushahidi. Hadithi ya Yusufu katika Biblia ni mfano halisi. Alishtakiwa kwa uwongo na mke wa Potifa, Yosefu hakuwa na ushahidi wa kujitetea. Ingawa moyo wake ulikuwa safi, alitupwa gerezani, hakueleweka alidhalilishwa na kufedheheshwa. Ni mara ngapi tumeona hadithi kama hizi zikichezwa katika ulimwengu wetu? Maisha yaliharibiwa, sifa kuharibiwa, familia kuvunjwa, yote kwa sababu ukweli ulizikwa chini ya ukosefu wa ushahidi.

Hii ndiyo sababu lazima tuombe. Omba ufahamu ili kuepuka hali kama hizo. Omba hekima ya kuishi maisha ambayo hayaachi nafasi ya shaka juu ya uadilifu wako. Na muhimu zaidi, omba kwa ushahidi. Ushahidi ni silaha ya ukweli. Ni nuru inayofichua uwongo, ngao inayolinda kutokuwa na hatia kwako, na silaha inayolinda heshima yako. Ukweli pekee hautoshi. Ulimwengu hufanya kazi kwa uthibitisho, sio dhana. Ikiwa unasema ukweli, hakikisha matendo yako yanaacha ushahidi, iwe kwa maneno yako, kumbukumbu zako, tabia yako, au mashahidi wa uadilifu wako. Ishi kwa uwazi, hivyo ukweli wako hauwezi kutiliwa shaka. Katika enzi hii ya kidijitali, ambapo maneno yanaweza kupindishwa, na nia kufasiriwa vibaya, kuwa na nia ya kulinda ukweli wako. Acha shughuli zako ziwe wazi na kumbukumbu. Uaminifu wako uonekane kwa jinsi unavyowatendea wengine. Kumbuka, uadilifu hauhusu tu kuwa mkweli bali ni kuishi kwa njia ambayo ukweli wako unajieleza wenyewe, hata usipokuwepo. Na zaidi ya yote, usiache kuomba. Omba ili Mungu akutetee wakati dhoruba za uwongo zinawaka. Omba nguvu za kustahimili maumivu ya kutiliwa shaka wakati unajua kuwa uko sahihi. Na omba hekima ya kusawazisha matendo yako na uadilifu siku zote ili ushahidi wa uadilifu wako ung'ae kuliko shutuma zozote.

Ukweli una nguvu, lakini ushahidi ni sauti yake. Omba kwamba ukweli wako daima uwe na sauti.